czasach, gdy żywność jest coraz bardziej przetworzona, warto sięgać po produkty naturalne. Do takich należą owoce, które są bogate w witaminy i inne składniki odżywcze. Z tego powodu nie tylko stanowią cenny składnik naszej diety, ale też mają właściwości lecznicze.
Jakie są główne właściwości lecznicze i zdrowotne owoców?
Trzeba jednak pamiętać, że najzdrowsze są owoce rosnące dziko lub uprawiane przez nas samych, z dala od przemysłowej produkcji. Aby lepiej poznać ich prozdrowotne właściwości warto przyjrzeć się bliżej wybranym gatunkom krzewów i drzew owocowych.
Które warzywa są najbardziej bogate we właściwości zdrowotne?
Poziomka pospolita to wieloletnia roślina, która występuje w całej Polsce. Znaleźć ją można na nasłonecznionych polanach, porębach, przy drogach w lesie i na jego obrzeżach. Słodkie i pięknie pachnące owoce spożywa się na surowo lub w przetworach. Posiadają wiele witamin, zwłaszcza witaminę C. Nie należy ich przechowywać w lodówce, ponieważ szybko psują się i ulatuje z nich zapach. Natomiast można je zamrozić lub wysuszyć, a potem dodawać do herbaty. Liście poziomki oczyszczają organizm z toksyn, korzystnie wpływają na naczynia krwionośne oraz wspomagają leczenie stanów zapalnych błon śluzowych. Regularne picie herbatki z tych liści spowalnia procesy starzenia, wspomaga odchudzanie i ma pozytywny wpływ na stan skóry. Liście można dodać do win, nalewek, herbat i mięsa, aby nabrały delikatnie słodkiego, leśnego aromat. Zbierać należy młode listki, bez ogonków, a następnie można je ususzyć w temperaturze 35 stopni Celsjusza, aby nie utraciły swoich właściwości odżywczych.
Bez czarny to roślina rozpowszechniona na całym kontynencie europejskim. W naszym kraju znaleźć go można w ogrodach, parkach, w mieście i w lasach. Najlepiej pozyskiwać surowiec z lasów, ze względu na niski poziom zanieczyszczenia powietrza. Przyda się w walce z gorączką, kaszlem oraz aby wzmocnić i oczyścić organizm. Kwiaty posiadają wiele flawonoidów, kwasów fenolowych, kwasów organicznych, steroli, olejków, garbników, triterpenów oraz soli mineralnych. Te składniki wpływają na człowieka wykrztuśnie, napotnie, moczopędnie, oczyszczająco i przeciwwirusowo. Kwiaty pozyskuje się na przełomie maja i czerwca. Można z nich sporządzić przetwory przydatne w okresie infekcji jesiennych i zimowych. Owoce są źródłem witaminy C i A oraz żelaza, sodu, potasu i wapnia. Posiadają właściwości przeciwstarzeniowe, przeciwbólowe, przeciwwirusowe, ułatwiające trawienie i ochraniające przed promieniami słonecznymi. Nie wolno jeść surowych owoców bzu, gdyż może to wywołać mdłości i wymioty.
Borówka brusznica nazywana jest również borówką. W naszym kraju jest często wykorzystywana do dekorowania koszyczków w okresie Wielkanocy. Działa korzystnie na pracę układu pokarmowego. Najlepiej kupować w sklepie mieszanki suszu z dodatkiem borówki brusznicy, ponieważ przedawkowanie liści tej rośliny może powodować zatrucie. Brusznicą możemy urozmaicić dania mięsne, głównie te z dziczyzny. Galaretka borówkowa to główny składnik sosu Cumberland. Roślina ta kwitnie od maja do lipca. Posiada czerwone owoce. Znajdziemy ją na podmokłych torfowiskach, wrzosowiskach, w borach świerkowych i sosnowych.
Owoce borówki czarnej zawierają antocyjany, fruktozę i glukozę, liczne kwasy organiczne i pektyny. Świeże owoce mają właściwości przeciwbiegunkowe, uszczelniające jelita i naczynia krwionośne oraz zwalczające drobnoustroje odpowiedzialne za choroby. Suszone mogą przyczynić się do zmniejszenia gorączki. Borówkę czarną można przetwarzać bez utraty jej prozdrowotnych właściwości. Posłuży do wytworzenia zup, galaretek, dżemów, pierogów, ciast, nalewek, likierów, soków, naparów i kompotów. Nie należy zbierać owoców mokrych oraz opadłych, aby nie zachorować na bąblowicę.
Szukaj zdrowych owoców w lasach, przy jeziorach lub rzekach
W polskich lasach, zwłaszcza na brzegach jezior lub w dolinach rzecznych, znajdziemy też dziko rosnącą czarną porzeczkę. Wydaje mniejsze owoce niż ta hodowlana. Jest za to zdrowsza, ponieważ nie zawiera substancji szkodliwych np. nawozów sztucznych. Charakteryzuje się dużą zawartością witaminy C i dzięki temu przyczynia się do rozrostu komórek odpornościowych, które wzmacniają organizm w razie chorób i stresu. Czarna porzeczka zawiera też wiele innych cennych składników, takich jak witaminy grupy B i witaminę A, biotynę, kwas foliowy, magnez, wapń, potas i żelazo, a także olejki eteryczne i pektyny. Liście mają właściwości przeciwzapalne, więc można nimi opatrzyć rany i ukoszenia owadów. Ważne jest też to, że mechaniczne zbieranie owoców i liści czarnej porzeczki jest zabronione. Wybierając się na jej zbiór na podmokłych terenach należy też pamiętać o założeniu nieprzemakalnego obuwia.
Czeremcha amerykańska, inaczej późna porasta lasy europejskie od XIX w. Jej owoce posłużyć mogą do przyrządzania nalewek, likierów, rumów i brandy. Jest to też cenny składnik galaretek i dżemów. Lepiej unikać surowych owoców, ponieważ mogą działać dusząco. Bardzo trujące są też liście.
Dereń jadalny (właściwy) ma piękne kwiaty i owoce, które posiadają walory dekoracyjne. Znajdziemy go pośród drzew i krzewów. Warto sięgnąć po jego owoce, które są źródłem witaminy C, kwasów organicznych i antocyjanów. Na surowo nie stanowią smacznego posiłku, ze względu na kwaśny i cierpki smak, ale idealnie sprawdzą się jako surowiec do przyrządzania marmolady, dżemów, nalewek i ciast. Co ciekawe, za pomocą gałązki derenia obranej z kory można oczyścić jamę ustną podczas spacerów w lesie, ponieważ drewno derenia jadalnego posiada właściwości antygrzybiczne, antywirusowe i antybakteryjne.
Bardzo znaną rośliną w naszym kraju jest jarząb pospolity. Jego bardziej rozpowszechniona nazwa to po prostu jarzębina. Rośnie na terenie całego państwa, w lasach, na łąkach i przy ulicach. Jego kwiaty wabią pszczoły. Choć łatwo znosi wszelkie zanieczyszczenia, warto sięgać po owoce z drzewa rosnącego wśród czystego powietrza. Są one bogate w witaminy C, E, P, K, B3 i A, a także w karoten, sorbozę, garbniki i pektyny. Mają pozytywny wpływ na działanie układu pokarmowego. Ich podanie choremu wspomoże leczenie jelit, biegunek, wątroby i dróg żółciowych. Ze względu na gorzki smak i trujące właściwości nie można jeść nieprzetworzonych owoców jarzębiny. Należy je więc zamrozić, ugotować lub wysuszyć przed spożyciem.
Spróbuj jeżyn dla własnego zdrowia!
Wyróżniamy ponad 400 gatunków jeżyny. W naszym kraju znane są przede wszystkim dwa: jeżyna fałdowana i jeżyna popielica. Pierwszą wyróżniają owoce o kolorze głębokiej czerni oraz połyskująca skórka. Druga ma sinoczarne lub fioletowe owoce z matującym ,,woskiem”. Znajdziemy je w lasach lub w niektórych parkach. Warto wykorzystać lecznicze właściwości owoców, liści i korzeni jeżyny. Wśród cennych składników należy wymienić witaminę C, A i te z grupy B, a także kwasy organiczne, pektyny, garbniki oraz minerały- potas, wapń i magnez. Wśród działań leczniczych znaleźć można takie jak usprawnianie działania układu pokarmowego, zmniejszanie napięcia nerwowego, wspomaganie leczenia przeziębienia i grypy. Napar z liści ma działanie napotne, korzystnie wpływa na przemianę materii oraz ma właściwości antyseptyczne.
Leszczynę pospolitą spotkać można w trakcie wędrówek po lasach, zaroślach i nad rzekami. Owoce tej rośliny to orzechy laskowe. Męskie kwiaty, czyli zwisające kotki, stanowią cenny składnik diety ze względu na właściwości prozdrowotne, łatwości ich zbioru i przechowywania. Leszczyna kwitnie od lutego do kwietnia. Jej męskie kwiaty posłużą jako środek odtruwający, przeciwzapalny oraz delikatnie ściągający. Po zbiorach kwiaty należy rozłożyć na tackach i wysuszyć. Pyłek nadaje się do spożywania np. z herbatą. Trzeba uważać na ewentualne alergiczne działanie leszczyny.
Bardzo rozpowszechnioną w naszym kraju rośliną jest malina właściwa. Może porastać lasy, zarośla, zręby i zbocza gór. Owoce i liście mają właściwości prozdrowotne. Znajdziemy w nich kwasy organiczne, pektyny, antocyjany, cukry, witaminy C, E, B1, B6, B2 oraz minerały takie jak potas, magnez, wapń i żelazo. Mogą wywoływać poty, przeciwdziałać stanom gorączkowym oraz wzmocnić organizm. Ponadto liście mają właściwości antyseptyczne oraz wpływają na regulację przemiany materii. Owoce można spożywać bez przetwarzania. Nadają się też idealnie do sporządzania dżemów, konfitur i galaretek. Z liści robi się wywary i napary. Należy uważać na robaczywe owoce, bardzo często spotykane w przypadku dziko rosnącego krzewu maliny.
Często spotykaną rośliną dziko rosnącą jest róża. Nie jest to wymagający krzew. Jego kwitnienie przypada na lato. Z jego kwiatów przyrządza się konfiturę, która stanowi np. nadzienie do pączków. Kandyzowane płatki mogą stanowić element dekoracji ciast, sałatek i innych dań. Płatki zalane wrzątkiem to pyszna herbatka. Owoce róży dzikiej są bogatym źródłem witaminy C, A, B1, B2, E i K, a także kwasu foliowego. Przydają się przy leczeniu przeziębienia, grypy, chorób wątroby, nerek i układu pokarmowego. Spożywać je można ususzone, także jako składnik dżemu, konfitur, sok i syropu.
Śliwa tarnina, tarnina lub tarka to krzew popularny w całej Polsce. Ma swoje zastosowanie w medycynie naturalnej i ziołolecznictwie. W owocach znaleźć można flawonoidy, witaminę C, beta karoten, witaminy z grupy B, wapń, pektyny, cukry, kwasy organiczne i garbniki. Kwiaty są bogate w flawonoidy, pektyny, garbniki, cukry oraz w sole mineralne.
Żurawina – owocowe zdrowie
Powszechnie znaną rośliną wśród Polaków jest żurawina. W naszym kraju występują dwa gatunki tej rośliny: żurawina błotna i wielkoowocowa. Pierwsza to odmiana rodzima, druga wywodzi się z Ameryki Północnej. W lesie znaleźć można więc tę pierwszą, o mniejszych owocach. Jej kwitnienie przypada na okres od czerwca do sierpnia. Po kwitnieniu na borach bagiennych i na torfowiskach można zbierać czerwone, kwaśne w smaku jagody. Najsmaczniejsze są po przetworzeniu. Pozytywnie działają na choroby układ moczowego oraz na przeziębienia, ze względu na dużą ilość witaminy C.
Podsumowanie artykułu o właściwościach zdrowotnych owoców
Owoce stanowią cenny składnik diety, ponieważ są bogate w wiele witamin oraz składników odżywczych niezbędnych dla naszego organizmu. Mają też właściwości lecznicze. Pomagają w przypadku stresu czy stanów zapalnych skóry. Poprawiają stan naszej skóry i paznokci. Wzmacniają odporność. Pamiętać należy, że najlepiej sięgać po owoce zebrane samemu z miejsc o małym zanieczyszczeniu powietrza lub uprawiane w przydomowych ogródkach. Takie owoce są nie tylko smaczniejsze, ale też wolne od substancji szkodliwych dla naszego zdrowia.